Thang máy là công trình xây dựng không thể tách rời với những tòa nhà cao tầng. Sự hiện diện của thang may đã thay đổi cách con người di chuyển, sinh sống và làm việc; trở thành một nét bản sắc của cuộc sống đô thị. Thay vì đi ra ngoài, chúng ta đi lên cao. Thay vì phân tán, ta hội tụ và lĩnh hội. Tuy sử dụng thang máy hàng ngày, nhưng thực tế rằng ta không thực sự hiểu sản phẩm kỹ thuật này để đầu tư hay lắp đặt. Bài viết này đưa cho bạn một góc nhìn mới về giá trị của thang máy trong cuộc sống và những lời gợi ý về cách chúng ta có thể trao đổi với đơn vị thiết kế thang máy nhằm hiện thực hóa giải pháp này.

Các loại thang máy

Thang máy có thể sử dụng linh hoạt cho mọi nhu cầu và mục đích sử dụng, phù hợp với nhiều công trình đông dân cư hay yêu cầu tính thẩm mỹ cao. Tuy nhiên, nguyên lý kỹ thuật cho việc lắp đặt thang máy được giữ vững cho mọi chủng loại thang máy trên thị trường.

Thang máy có thể chia ra làm 2 loại chính: Thang máy tải khách và thang máy tải hàng.

Tư vấn chọn loại thang máy tải khách

Thang máy tải khách

Thang máy tải khách có tiêu chuẩn kỹ thuật cao nhất, nhằm đảm bảo sự an toàn cho hành khách và hàng hóa đi kèm. Thang máy tải khách là dòng thang máy sử dụng nhiều nhất cho nhiều công trình xây dựng hướng tới con người: chung cư, văn phòng, trung tâm mua sắm, trường học, bệnh viện, công viên, khu nghỉ dưỡng…

Thang máy tải khách cũng vô cùng đa dạng về thiết kế buồng cabin cũng như cấu tạo kỹ thuật nhằm mang lại sự thuận tiện cho việc lắp đặt và có tính thẩm mỹ tinh tế cho tổng thể kiến trúc.

Thang máy tải hàng

Thang máy tải hàng, được ví như chú ngựa chiến trong ngành vận tải hàng hóa, tập trung chuyên môn về hiệu suất vận tải. Một chuyến chở của thang máy tải hàng có thể có trọng lượng gấp đôi tới gấp 10 lần một chiếc thang máy tải khách trọng tải trung bình từ 630 – 1000kg. Do đó, thang máy tải hàng sẽ di chuyển chậm hơn thang máy tải khách, nhằm đảm bảo hàng hóa trong thang nguyên. Chi phí đầu tư cho một chiếc thang máy tải hàng thường phụ thuộc vào tính năng thang máy (trọng tải lớn, cường độ làm việc cao…) và cấp độ an toàn cho tải hàng và tải khách.

Thang máy tải hàng trọng tải lớn kèm người – là một chiếc thang máy yêu cầu tiêu chuẩn kỹ thuật lắp đặt cao nhất, nhằm đảm bảo an toàn khi chở người và hàng hóa.

Tùy vào mục đích sử dụng mà các loại thang máy tải hàng trọng tải lớn kèm người được thiết kế và mang tên gọi riêng:

• Thang máy bệnh viện: Chuyên trở bệnh nhân;
• Thang máy khách sạn: Chuyên trở người và hành lý;
• Thang máy siêu thị: Chuyên trở người, xe chở hàng và hàng hóa.

Thang máy bệnh viện

Hệ thống vận thăng thang máy

Thang máy được cấu tạo với hệ thống vận năng khác nhau. Điều này giúp cho thang máy được lắp đặt linh hoạt theo điều kiện công trình thực tế, đồng thời tối ưu chi phí đầu tư theo mục đích sử dụng:

Máy kéo không hộp số: Hệ thống kéo không hộp số sử dụng cáp thép cùng vật đối trọng lực nhằm di chuyển buồng cabin. Hệ thống này có khả năng tăng tốc thang máy nhanh nhất, nên thường được lắp đặt cho thang máy tòa nhà cao tầng.

Máy kéo bánh răng: Hệ thống kéo bánh răng sử dụng bộ giảm tốc kiểu bánh răng và bánh răng sâu để quay bánh xe nâng. Hệ thống kéo này thường chậm hơn hệ thống kéo không hộp số nên yêu cầu một động cơ kéo chất lượng thấp hơn máy kéo không hộp số.

Thang máy không phòng máy: Thang máy không phòng máy có thể sử dụng hệ thống vận nâng cáp kéo hoặc thủy lực. Điểm đặc biệt của loại thang máy này đó là hệ thống nâng kéo nhỏ gọn hơn do đó không yêu cầu nhiều chiều cao để xây phòng máy cho thang máy.

Thang máy thủy lực: Thang máy thủy lực thường được lắp trong những công trình từ 6 tầng đổ xuống. Hệ thống đẩy thang thủy lực không yêu cầu hệ thống vận nâng thang máy lớn như hệ thống lực kéo có hộp số và không hộp số. Thay vào đó, loại thang máy này được nâng bởi một piston thủy lực tại giếng thang.

Thang máy sử dụng máy kéo không hộp số

Bản vẽ thang máy

Khi trao đổi yêu cầu thiết kế và lắp đặt với bên nhà thầu thang máy, bạn cần nắm được một số thuật ngữ kỹ thuật sau đây:

• Hành trình di chuyển tối đa: Nắm bắt được quãng đường vận chuyển dài nhất mà thang máy phải di chuyển theo chiều dọc giúp đơn vị thiết kế xác định được đúng loại thang máy cần lắp đặt cho công trình xây dựng. Ví dụ loại thang máy thủy lực thường phù hợp với công trình dưới 6 tầng trong khi đó loại thang máy kéo phù hợp với tòa nhà từ 5 tầng trở lên.
• Chiều cao tối thiểu của tầng: Thông tin này biểu thị cho khoảng cách hạ cánh giữa các tầng của buồng thang máy, giúp cho đơn vị thiết kế thang máy lập trình chế độ dừng tầng của thang và các giới hạn về chiều cao cũng như kích thước của buồng thang máy.
• Kích thước giếng thang: Thiết kế thang máy thuận lợi nhất là khi chưa có công trình xây dựng. Điều này giúp cho đơn vị thiết kế thang máy dễ dàng lên thiết kế bản vẽ và kế hoạch xây dựng tuân thủ theo các tiêu chuẩn kỹ thuật xây dựng. Còn đối với công trình đã xây dựng hoàn thiện, hãy cung cấp cho đơn vị thiết kế thang máy thông tin về chiều rộng, ngang và độ cao của vị trí đã được quy hoạch sẵn cho giếng thang.

Tư vấn lựa chọn kích thước cửa thang máy phù hợp

• Độ rộng cửa cabin: Độ rộng, chiều cao và chiều sâu cửa cabin được thiết kế linh hoạt tùy theo mục đích sử dụng thang máy. Ví dụ với thang máy bệnh viện, yêu cầu cửa cabin có kích thước tiêu chuẩn khoảng 1.2 – 1.5m chiều ngang và 2.1m chiều cao để vận tải hành khách và hành lý bệnh viện. Do đó, hãy trao đổi với đơn vị thiết kế mong muốn thiết kế cửa phù hợp với mục đích và đối tượng sử dụng.
• Kích thước buồng cabin: Tương tự như lối vào, thiết kế kích thước buồng cabin có thể linh hoạt theo mục đích sử dụng bao gồm: trọng tải mong muốn, độ rộng/ chiều sâu cabin mong muốn. Ví dụ: Một chiếc thang máy tải khách có thể rộng từ 1.5 – 2.1m và sâu từ 2.1 – 2.7m cho trọng tải từ 750 – 2000 kg.

Thiết kế cabin thang máy

Tiếp đó, ta có thể kể đến chính là phần thiết kế nội thất cabin, mang lại sự thoải mái và tiện nghi cho hành khách. Các vị trí yêu cầu tính thẩm mỹ cho cabin thang máy bao gồm: